Financiële opvoeding

 

In mijn vorige blog vertelde ik dat ik ondanks dat ik gedurende best een lange periode het zicht op mijn financiën losgelaten had of zeg je dan eigenlijk was kwijtgeraakt ?
Maar dat ik dankzij de financieel bewuste opvoeding die ik van mijn moeder gekregen heb het toch nooit te bont heb gemaakt.

Hoe zat dat nou eigenlijk. Het eerste wat in me opkomt was dat mijn moeder haar hele zelfstandige leven, vanaf het moment dat ze met mijn vader trouwde en het ouderlijk huis verliet dus een kasboekje bij heeft gehouden. Ooit kwam er iemand van het Centraal Bureau Statistiek bij ons thuis voor een enquête.

Ergens eind jaren '80 begin jaren '90 denk ik. 

Mijn moeder was geïnteresseerd in financiën dus stond ook open voor dat soort enquêtes. Geen idee meer waar dat over ging overigens, maar ergens kwam ter sprake dat mijn moeder die kasboekjes bijhield en altijd had bewaard. Bijna dertig jaar aan kasboekjes met inzicht in een uitgebreide range aan kostenposten, ik dacht dat die man erin bleef.

Hij had ze heel graag willen meenemen, maar dat zat er niet in.

Voor mij is het normaal om enigszins zicht te hebben op wat dingen kosten. In mijn jeugd spraken we over geld en hoe ermee om te gaan. 

Ik denk dat dat het belangrijkste cadeau is wat je je kind kunt geven, financieel inzicht. Een paar belangrijke lessen die ik van mijn moeder kreeg in geld:

1.     altijd eerst een bedrag sparen van wat je verdiend, van mijn bijbaantjes moest ik minimaal 50%            sparen. Later toen ik ging werken en op mezelf ging wonen was het advies een derde wegzetten            voor je ook maar iets uitgeeft.

2.     voor alles wat je koopt zijn grondstoffen gebruikt, energie van mens, dier en omgeving. Ga er                met respect mee om.  Gooi geen eten weg, probeer dingen te repareren.

3.     ik kreeg zakgeld en kleedgeld als kind en moest het daar ook mee doen. In heb begin kreeg ik                minder dan mijn veel verstandigere zus. Mijn moeder reserveerde geld voor schoenen en jassen           voor mij daarvan. Toen ik meer inzicht en zelfbeheersing kreeg, lees geld overhield van mijn                   kleedgeld mocht ik dat zelf gaan beheren.

4.    deel met mensen die het minder hebben.

5.    een uitkering is voor mensen die echt niet anders kunnen en anders werk je voor je geld.

6.    je kunt je geld maar een keer uitgeven, zorg dat je er geen spijt van krijgt achteraf dus denk goed           na.

Die laatste zin heb ik mijn moeder zo vaak horen zeggen.  Ze was een werkende vrouw die na het overlijden van mijn vader toen ik 3 was in haar eentje twee kinderen groot bracht. Het eerste advies wat ze van iemand kreeg toen mijn vader overleed was, zeg je baan op je hebt recht op bijstand en dan kun je bij je kinderen zijn. Mijn moeder vond dat idioot en is altijd blijven werken en leren.

Wij hebben een geweldige jeugd gehad, we deden van alles. We gingen de natuur in, naar het theater, ballet, concerten, musea meer dan me als kind lief was waarschijnlijk maar ik groeide er wel door op tot een volwassene met een een brede interesse in kunst en cultuur.

Er was bij ons altijd plek voor iemand die mee wilde eten, we hebben zelfs iemand die in de financiële problemen zat een paar maanden te logeren gehad. Ik leerde als kind al koken met echt eten en groenten die je zelf schoonmaakte en sneed. In het weekend bakten we een taart of koekjes. Omdat mijn moeder werkte stond ze vroeg op en maakte voor ze naar kantoor ging het eten grotendeels klaar aardappelen geschild, groenten schoon en gesneden. Het enige wat mijn grote zus hoefde te doen was om half 6 het vuur onder de pannetjes aan te steken en dan konden we om 6 uur eten dan was mijn moeder thuis.

Op mijn 15e ging ik mijn rooster ophalen voor 3 VWO en bedacht onderweg dat ik bij de HEMA ging solliciteren voor een zaterdagsbaantje. 

Ik moest een test doen, echt te grappig moet je nu mee komen. Een lange test met een aardig ingewikkeld hoofdrekengedeelte. Ik kreeg het baantje en begon achter het gebak. Ik verdiende daar netto 2,50 gulden per uur. Voor 20 gulden per dag stond ik daar 8 uur, want zitten mocht echt niet. Omgerekend zou dat nu dus minder dan 10 euro zijn. Zo mag je de vergelijking natuurlijk niet maken eigenlijk, maar het staat er wel leuk..

Toen ik voelde hoe lang ik voor iets moest werken viel er nog een kwartje, het helpt om altijd dat stemmetje in je achterhoofd te hebben wat uitrekent hoeveel uur je moet werken om iets te kunnen betalen.

Wat was jullie belangrijkste les ten aanzien van geld ?

Snijden in de kosten, wat kan er nog vanaf

 

Het hoognodig inzicht in wat er binnen komt en wat eruit gaat qua financiën is er weer hoor.

Vroeger hield ik dit nauwgezet maandelijks bij in mijn geavanceerde spreadsheets, ik ben dol op Excel haha. Om die reden ben ik er ook superhandig mee denk ik, voor mijn werk maakte ik er op een gegeven moment met sql queries grote financiele rapportages mee op basis van grote databestanden. Superleuk!

Ik had privé zelfs een spreadsheet gemaakt waarin ik mijn bruto netto berekening kon narekenen. Toen ik op mijn 23ste ging werken was dat een van de eerste dingen die ik deed. Destijds wel in een rekenprogramma wat planperfect heette overigens.

Prachtig vond ik het om te zien hoe ik mijn spaargeld liet groeien, het ging niet hard zoveel verdiende ik niet maar er bestonden toen regelingen die loonspaar- en spaarloonrekeningen heetten en daar deed ik gretig aan mee. De eerstgenoemde regeling bestond uit een bedrag wat je zelf spaarde en de werkgever legde de andere helft erbij. De tweede regeling betrof het sparen van je brutoloon, waardoor je netto minder kwijt was door het bruto netto voordeel. Beide bedragen waren gemaximeerd als ik me niet vergis op zo'n 600-620 euro per jaar en je moest het bedrag vier jaar vast laten staan. Maar als je die eerste vier jaar eenmaal door was dan kreeg je ieder jaar een leuk spaarbedrag vrij. Ik heb tot twee keer toe ook het dubbele bedrag kunnen sparen omdat ik van werkgever wisselde en het bedrag altijd in één keer spaarde dus niet maandelijks. Ik weet niet of dat de bedoeling was maar het was wel een leuk extra boost voor mijn spaarsaldo. De regelingen werden gretig gebruikt door mensen die toch al gewend waren om te sparen. Ik denk dat de overheid ze als stimulans bedoelde voor juist de andere groep die dat niet zo gewend was. Het succes was wel groot en daardoor heeft de overheid het ook weer afgeschaft begin 2012 waren beide regelingen helaas afgeschaft.

Er is een periode in mijn leven geweest dat ik door omstandigheden, allerlei dingen die in mijn leven plaatsvonden, de administratie van mijn privé financiën volledig losliet. Ik ben echter financieel bewust opgevoed door mijn zeer verstandige moeder, dus helemaal mis ging het nooit. Ik ben er echter van overtuigd dat ik de afgelopen jaren de teugels wel flink heb laten vieren en daardoor echt veel meer geld uit heb gegeven dan ik eigenlijk zou willen. Zo zonde ! Maar goed het heeft geen zin om over gemorste melk te huilen, ik ben niet zo van de achteruitkijkspiegels tenzij ik een auto bestuur uiteraard.

Het heeft veel meer zin om vooruit te kijken en een plan te hebben. En dat is precies wat ik nu gedaan heb, nu nog uitvoeren ;-)  Na wat puzzelen op de bankrekeningen en het opzetten van een spreadsheet, waarin ik alles wat binnen is gekomen en vooral ook wat eruit is gegaan heb gerubriceerd heb ik weer inzicht in de details en overzicht over het totaal plaatje. Ik heb nieuwe budgetten opgesteld en deze ook in mijn grip app van de ABN AMRO bank gezet.

Mijn belangrijkste conclusie is dat ik flink kan besparen op hou je vast; de impulsaankopen ! Natuurlijk heb ik voor ieder groot ding wat ik gekocht heb een verhaal waarom het zo nodig was, de mobiele airco omdat mijn oude labradortje zo ontzettend slecht tegen de hitte kon, de houten ligstoelen in de tuin want na de verbouwing van de tuin waren die toch echt nodig om het plaatje af te maken, de ventilatorlamp voor de eerste etage omdat een ventilator de lucht een paar graden koelt in onze tropisch hete zomers maar veel minder stroom kost dan een airco, een nieuwe lamp met bewegingssensor en spots voor in de schuur aan het huis omdat de lamp die er nu hangt het niet doet en het zo lastig zoeken is in het donker. De laatste twee zitten overigens nog in de doos aangezien ik nog niet aan het ophangen ben toegekomen...ik kan nog even doorgaan. Maar die aankopen die ontstaan als je op de bol.com app of welke andere dan ook zit te surfen, die aankopen ga ik dus niet meer doen. 

Verder valt er vooral op de boodschappen en de post leuke dingen, die bestaat uit boeken kopen, lunch, koffie, etentjes ook nog aardig wat te behalen. ik heb de neiging om makkelijk te trakteren op een kopje koffie, een lunch, een dinertje. Alleen zie ik ook dat er mensen zijn die zelf een tikkie sturen als we samen gegeten hebben terwijl ik vrolijk zit te trakteren. Dat is natuurlijk prima als ik daar zelf geen probleem mee heb, maar eigenlijk heb ik dat wel dus dat ga ik niet zomaar meer doen.

Ik heb mezelf een koopstop opgelegd en ik wil een moodboard gaan maken, het doel is nl dat ik over niet al te lange tijd kan stoppen met werken. Dat kan mits ik kan leven van een bepaald budget en dat lijkt me een heel aantrekkelijk doel. Nu nog omzetten in een moodboard. Dat zet me gelijk aan het denken over wat ik dan wil doen met al die vrije tijd. ik heb al wat ideeën daarover maar ze te visualiseren lijkt me een sterk middel.

Al met al ben ik heel blij met dit hernieuwde inzicht in mijn financiën. Hebben jullie wel eens een periode gehad waarin je het inzicht en overzicht een beetje of helemaal kwijt was ?

Beter ten halve gekeerd...

 

In mijn vorige blog vertelde ik dat ik sinds twee maanden in een andere functie werkzaam ben. Een functie waar ik in de afgelopen twee jaar 5 of 6 keer voor gevraagd ben en steeds nee op antwoorden.

Waarom nee ? Omdat ik uit een burn-out kwam een nieuw cluster aan het opzetten was wat nog in de kinderschoenen stond en omdat ik nooit de ambitie heb gehad om manager te zijn. Misschien is ambitie niet het goede woord maar het leek me gewoon niet iets voor mij.

En toen kwam wederom die vraag en er was een noodsituatie, waarop ik in mijn oude gewoonte schoot van behulpzaam zijn en geen nee zeggen. Dat was een dure les. Aan de ene kant vond ik het contact met al die medewerkers ( bijna 30) erg leuk. Iets voor ze betekenen, zorgen dat ze hun werk optimaal konden doen, een luisterend oor bieden en ze staken ook niet onder stoelen of banken dat ze blij met me waren.

De andere kant van de zaak was dat ik alle problemen en dingen die niet goed liepen meenam na werktijd, ze bleven in mijn hoofd spelen en het werden er steeds meer. En ik ging er steeds slechter van slapen en de stress stapelde zich in mij op. 

Tot het teveel werd en ik na de griepvaccinatie ziek werd en me steeds ellendiger ging voelen. Ik besefte dat dit mede kwam doordat ik iets deed qua werk wat helemaal niet goed voor me was.  Eerst dacht ik ik neem onmiddellijk ontslag, ga uitrusten en dan zie ik wel verder. Een nogal radicale gedachte, maar dat tekent wel een beetje de paniek die er in mij heerste. Een week heel slecht tot niet slapen doet gekke dingen met je en ik wilde ook absoluut niet weer in de buurt komen van hoe ik me voelde toen ik in mijn burn-out zat.

Na een paar dagen nadenken en praten met mensen die om me geven heb ik het gewoon besproken met mijn leidinggevende. En daaruit nogmaals de bevestiging gekregen dat het goed is om eerlijk te zijn, dat wordt alleen maar gewaardeerd en er is alle begrip voor.

Mits je zelf ook realistisch bent natuurlijk. Ik verwacht niet dat ik zomaar hup naar mijn vorige functie terug mag, dat wil ik ook niet dat zou oneerlijk zijn tegenover de collega die dit heeft overgenomen en er heel blij mee is. Ik heb er vertrouwen in dat er wel weer een leuke klus voor mij komt en tot die tijd is er zoveel werk wat er gedaan kan worden. Dat komt wel goed.

De hele situatie heeft me wel aangezet tot versnellen van alles wat ik wil onderzoeken op mijn weg naar financiele onafhankelijkheid. Dus ik ben nu gestart met het in kaart brengen van mijn uitgaven en het opstellen van een budget. Ik dacht nl altijd dat ik heel verstandig met geld omga, maar ergens is er een lek ontstaan. En ik weet waar het zit, impulsaankopen. Heel schadelijk, de oorsprong ligt denk ik in mijn eerder genoemde burn-out en alle dingen die tot de burn-out geleid hebben én wat er daarna in mijn leven is gebeurd. Maar zoals iedereen wellicht weet, impulsaankopen helpen niet echt en maken je maar heel kort een beetje gelukkiger. Dus moet ik ervan af en wel nu. Om die reden heb ik november en december tot "no spend" maanden gemaakt. Met een paar uitzonderingen, ik mag binnen de budgetten cadeautjes kopen, dat had ik overigens volgens een vastgesteld lijstje al gedaan.  En ik mag voor een leuk Kerstdiner wat extra uitgeven maar ook dat binnen de gestelde budgetten. Verder puilen mijn kasten, vriezer en koelkast uit met (inmaak) voorraad die gaan we de komende maanden terugbrengen tot normale hoeveelheden.

De boodschap van vandaag is, wat ben ik blij dat ik eerlijk tegen mezelf geweest ben en niet ben blijven door ploeteren op iets wat me alleen energie kostte en geen energie opleverde.

Hebben jullie ooit een drastisch besluit genomen ?

Hoe bereken jij de benodigde buffer ?

Er zijn verschillende wegen die naar het doel leiden. Al die mogelijke vormen om voor langere of kortere tijd niet fulltime, minder dan gebruikelijk in deeltijd of zelfs niet te werken vragen een buffer. Maar wat voor buffer.

We kennen denk ik allemaal het rekensommetje wat we in de meeste blogs terugvinden, je jaarkosten maal 25 en dan zou als je daar een ingeschat rendement van 4% over kunt maken dan zou het moeten lukken is de redenering.
Ik las laatst ook dat die rekensom op basis van het Amerikaanse fiscale systeem is gemaakt. Daar ga ik me nog in verdiepen.
Echter mijn eigen redenatie is neem je pensioenleeftijd minus je huidige leeftijd of de leeftijd waarop je wilt stoppen met werken of een x aantal uur minder wilt gaan werken. 

Het verschil is het aantal jaren wat je wilt overbruggen. Mocht je alleen minder willen gaan werken, dan bereken je het inkomen wat je wilt blijven verdienen op basis van het aantal uren wat je wilt blijven werken.

Bijvoorbeeld, stel je hebt per maand 2.000 euro nodig om van te leven, maar je wil twee dagen per week werken en daar wil je 1.000 euro mee verdienen. En stel dan wil je dit plan 16 jaar voor je officiële pensioendatum uitvoeren. Dan heb je dus per jaar  12.000 euro uit je buffer nodig en zou die buffer minimaal 16 maal 12.000 euro ofwel  192.000 euro nodig. Wil je helemaal stoppen met werken dan zou die buffer twee maal zo hoog moeten zijn, ofwel bijna 400.000.

Ik hou er rekening mee dat het werk wat je leuk vindt minder goed betaald wordt dan je huidige werk. Maar dat hoeft zeker niet zo uit te werken, de praktijk laat ook vaak zien dat mensen die stoppen met hun baan en gaan doen wat ze leuk vinden uiteindelijk hetzelfde of meer gaan verdienen, maar dat terzijde.

 Als je van een werkweek van 36 uur naar een werkweek van 16 uur gaat dan betekend dat niet persé dat je ook hetzelfde uurloon zult krijgen. Het is heel goed mogelijk en eigenlijk zeer waarschijnlijk dat dat uurloon behoorlijk lager zal zijn. Anderzijds hou je daar dan weer netto meer van over :-)

Om na die pensioendatum echter ook nog een beetje comfortabel te kunnen leven, moeten we ook berekenen wat je pensioen wordt op basis van de jaren die je eventueel fulltime hebt gewerkt.

Hier maak je eigenlijk weer dezelfde rekensom, ik zou die berekening baseren op de gemiddelde leeftijd. Dus stel een gemiddelde Nederlandse vrouw wordt 84 dan overbrug je de tijd vanaf je pensioen van ongeveer 67 jaar tot 84 dat is 17 jaar. Na je pensioengerechtigde leeftijd ontvang je AOW en een pensioen wat je in je werkende leven hebt opgebouwd. Stel dat je op het zelfde niveau wilt blijven leven als voor je pensioen dan moet hier ook weer een buffer voor aangelegd worden. Stel dat dit samen neerkomt op zo'n 1.800 euro dan wil je het in het geval van het voorbeeld van 2.000 euro met 200 euro per maand aanvullen. Ook hier kun je dezelfde rekensom op loslaten als eerder om op een kleine 30.000 euro als buffer uit te komen.

En dan nog de jaren die je eventueel in deeltijd wilt werken of helemaal niks als je niet meer wilt werken. Dan wordt het pas echt complex, wat gebeurd er met het pensioen wat je hebt opgebouwd, wordt je daar nu wel of niet op gekort ? Dat moet ik nog uitzoeken.

Wat ik nog helemaal buiten beschouwing heb gelaten is het rendement wat je op al dat geld maakt. Hier ga ik in mijn volgende blog verder op in.

Hoe zouden jullie de buffer berekenen ?

Een maand verder en wijzer

 

In de afgelopen maand heb ik me bezig gehouden met de opdrachten uit het boek van Lonneke Lodder zoals ik in een eerder blog beschreef.

Grappig is dat ik ook moest denken aan een oefening uit het boek van Jelle Hermus wat ik een paar jaar terug las en ook die oefening heb ik toen uitgevoerd. Dat boek heb ik er ook nog eens bij gepakt en het lijstje zat er nog in. 

Misschien leuk om in deze blog te laten zien wat uit beide zelfonderzoeken van dit jaar en die van 2018-2019 kwam.

De gelukspot uit opdracht 1 uit het boek "het leven is te kort om op kantoor te zitten" van Lonneke Lodder:
De opdracht was om minstens een maand lang iedere dag het mooiste moment van de dag op een briefje te schrijven en in een pot te doen.
Na die periode bekijk je de briefjes en onderzoek je of je een rode draad vind, wanneer floreer je en voel je je gelukkig.

Ik floreer van het voeren van betekenisvolle gesprekken hebben met mensen, het lezen van boeken, het koken van lekker en gezond eten en dat samen met de mensen waar ik om geef opeten. Yoga en meditatie maken mijn dag een stuk beter. 
Ook heb ik best veel tijd voor mezelf nodig, tijd waarin ik geen aandacht hoef te geven aan andere mensen waarin ik gewoon alleen ben zonder verdere prikkels.

In opdracht 1 moest je twee van de drie opdrachten kiezen, ik koos als tweede om in 90 seconden zonder schaamte op te schrijven wat mijn talenten en goede eigenschappen waren. Ook daar kwamen mijn liefde voor lezen en koken en contact met mensen naar voren, maar ook mijn administratieve talent, mijn brede interesse in kunst en cultuur en het feit dat ik bijvoorbeeld leuk met kinderen om kan gaan naar voren.

Dan de analyse die ik een paar jaar terug aan de hand van het boek "steeds leuker" van Jelle Hermus maakte, hier maakte ik twee lijstjes een van wat ik allemaal leuk vond om te doen en een van de zaken waar ik goed in was/ben. Daarna legde ik de twee lijstjes naast elkaar en keek welke zaken overeen kwamen en of ik er een baan van kon maken.

Leuk om te doen                    Goed in                        mogelijk werk            wel of niet doen

koken                                       best wel                        in een restaurant werken    niet echt iets voor mij

lezen                                        ik lees veel en graag   bibliotheek/ boekenwinkel   lijkt me leuk 

haken                                        niet echt

tekenen/schilderen                   niet echt

musea bezoeken                                                        iets in een museum/ suppoost    zou kunnen

contact met mensen                 contact met mensen nader uitwerken                        zou kunnen

wandelen met de hond            behoorlijk                   uitlaatservice of hondenoppas   nee, meer privé

praten met kinderen                best wel                       kinderboekenwinkel ?            zou kunnen

schrijven                                  aardig                          een blog schrijven                 zou kunnen

De twee inzichten van toen en nu komen aardig overeen.

Daarnaast heb ik in de afgelopen twee jaar  en de laatste twee maanden in mijn nieuwe functie nog eens nadrukkelijker een ander inzicht verworven en dat is dat veel emoties, nare situaties, spanningen etc bij mij heel erg binnenkomen en werkelijk alle energie uit me zuigen.

Ik wil dus ook werk waarbij er weinig druk op me ligt, werk zonder verantwoordelijkheden voor andere mensen, lees geen leidinggevende functie.

Nu heb ik het plan opgevat om die twee zaken met elkaar te gaan combineren. Dat ga ik de komende periode uitwerken voor mezelf. 

Hebben jullie nog tips voor me, ik hoor ze graag.